Mayıs 2025'in önemli gök olayları: Mayıs Dolunayı ne zaman gerçekleşecek?

Gökyüzü meraklıları için Mayıs 2025, birbirinden özel astronomik olaylara sahne olacak. Ay evrelerinden meteor yağmurlarına, gezegen kavuşumlarından tutulmalara kadar dolu dolu bir takvim bizi bekliyor.

Bİlim ve Teknik Dr. Tuba Sarıgül’ün makalesinde Mayıs 2025’in önemli gök olayları hakkında şu bilgilere yer verildi: Şubat ayında çıplak gözle görülebilen gezegenlerin hepsini gün batımından sonra gökyüzünde aynı anda görme fırsatını bulmuştuk. Aradan geçen sürede Merkür, Venüs ve Satürn gökyüzünde Güneş’e göre yön değiştirdiler ve artık şafak vakti gökyüzünde görülebiliyorlar. Mars ve Jüpiter ise gün batımından sonra gökyüzünde. Mayıs ayı boyunca etkinliğini devam ettiren Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru da 5 Mayıs’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor.
Jüpiter, mayıs ayında Güneş’in batışından sonra Boğa Takımyıldızı’nda görülebiliyor. Haziran ayında kavuşum konumundan geçecek olan Jüpiter’in ufkun üzerinden yüksekliği her geçen gün azalıyor ve ayın sonunda görülmesi son derece zorlaşıyor.Kavuşum konumundayken Jüpiter, Güneş ve Dünya aynı hizadadır ve Jüpiter, Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçer. Bu süreçte gökyüzünde Güneş ile aralarındaki açısal mesafe düşük olduğundan Jüpiter’i birkaç hafta boyunca gözlemlemek mümkün değildir.28 Mayıs akşamı Jüpiter’i ve hilal şeklindeki Ay’ı gün batımından sonra batı-kuzeybatı yönünde ufkun üzerinde birbirine yakın görmeyi deneyebilirsiniz.
Mars, mayıs ayının başında Güneş’in batışından sonra gökyüzünde ortaya çıkıyor ve gece yarısından yaklaşık iki saat sonra batı-kuzeybatı yönünde ufuktan batıyor. Kızıl Gezegen ayın ilerleyen günlerinde daha erken batmaya başlıyor ve parlaklığı azalıyor. Ayın başında Yengeç Takımyıldızı’nda olan Mars, ayın son günlerinde Aslan Takımyıldızı’na geçiyor.4 Mayıs gecesi Mars’ı ve ilk dördün evresindeki Ay’ı batı- kuzeybatı yönünde ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz.
Venüs, mayıs ayında Güneş’ten yaklaşık bir buçuk saat önce doğu yönünde ufuktan doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde daha erken saatlerde doğmaya başlayan Venüs’ün parlaklığı hafifçe azalırken gezegen yuvarlağının parlak görünen kısmının oranı artıyor. Mayıs ayının sonunda Venüs’ün yaklaşık %50’si (Ay’ın yarım ay evresinde olduğu gibi) parlak görünüyor.24 Mayıs sabahı Venüs’ü ve yeni ay evresine yaklaşan Ay’ı gökyüzünde birbirine yakın görebilirsiniz.
Merkür, mayıs ayının başında Güneş’ten yaklaşık 50 dakika önce doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde Merkür’ün parlaklığı ve gezegen yuvarlağının görünen kısmının oranı artsa da gezegen ufuktan çok yükselmediğinden görülmesi hayli zor. Merkür, 30 Mayıs’ta ise üst kavuşum konumundan geçiyor. Bu konumdayken Merkür, Güneş ve Dünya aynı hizadadır ve Merkür, Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçer. Bu süreçte gökyüzünde Güneş’e çok yakın hareket ettiğinden Merkür’ü birkaç hafta boyunca gözlemlemek mümkün değildir.MAYIS 2025’TE AYIN EVRELERİAy; 4 Mayıs’ta ilk dördün, 12 Mayıs’ta dolunay, 20 Mayıs’ta son dördün, 27 Mayıs’ta yeni ay evresinde.Ay, Dünya etrafındaki yörünge hareketi sırasında 11 Mayıs’ta yeröte yani Dünya’ya en uzak, 26 Mayıs’ta ise yerberi yani Dünya’ya en yakın konumuna geliyor. Bu konumlardayken Ay ile Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 406.244 km ve 359.102 km.
19 Nisan ile 28 Mayıs arasında etkinliğini devam ettiren Eta Aquarid (Eta Kova) Gök Taşı Yağmuru 5-6 Mayıs gecesi en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Güney yarım küreden görülen en güçlü gök taşı yağmurlarından biri olan Eta Aquarid sırasında kuzey yarım küredeki amatör gökyüzü gözlemcileri ise saatte maksimum 50 gök taşı görebiliyor. En yüksek etkinliğe ulaştığı tarihte Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru’nun saçılma noktası gece yarısından iki buçuk saat sonra doğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor ve Güneş’in aydınlığında kaybolmadan önce gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşıyor. Ay ise gün doğumundan kısa süre önce doğu yönünden doğduğu için gök taşlarının fark edilmesini olumsuz etkilemiyor.Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru’nun kaynağı 1P/Halley kuyruklu yıldızı. 1P/Halley kuyruklu yıldızı İngiliz gök bilimci Edmund Halley tarafından 1705’te keşfedildi. Güneş etrafındaki yörüngesini yaklaşık 76 yılda tamamlayan 1P/Halley, en son 1986 yılında Güneş’in en yakınından (~88 milyon km) geçmişti. Kuyruklu yıldızın Güneş’in en uzağından geçtiği nokta yani günöte noktası ise Neptün’ün yörüngesinin ötesinde.